เครื่องเบญจรงค์คืออะไร มีประวัติความเป็นมาอย่างไร

315

เครื่องถ้วยชามที่มีลวดลายต่างๆดูสวยงามอย่าง เครื่องเบญจรงค์ เหมาะที่จะนำมาเป็นของฝากหรือของที่ระลึกในงานสำคัญต่างๆ เช่น เป็นของที่ระลึกในงานเกษียนอายุ เป็นของที่ระลึกในงานประชุมสัมนา ให้เป็นของขวัญในโอกาสสำคัญต่างๆ หรือแม้จะใช้มาประดับตกแต่งบ้านก็ได้ เครื่องถ้วยชามที่มีลวดลายวิจิตรบรรจงนี้จะมีข้อมูลอะไรที่น่าสนใจบ้าง สามารถอ่านในบทความนี้ได้เลย

เครื่องเบญจรงค์ คืออะไร

เป็นเครื่องปั้นเคลือบโดยทำการเขียนลวดลายต่างๆโดยใช้วิธีลงยา ส่วนคำว่า “เบญจรงค์” หมายถึง 5 สี ซึ่งก็คือการที่เขียนลวดลายต่างๆลงบนเครื่องถ้วยชามด้วยสีต่างๆ 5 สี นั่นเอง โดยสีที่ใช้โดยทั่วไปจะเป็นสีเหลือง สีขาว สีดำ สีแดง และสีเขียว ( คราม )

ในปัจจุบันนั้นได้มีการใช้สีต่างๆมากกว่า 5 สี มาใช้ในการวาดลวดลายเครื่องถ้วยชามเบญจรงค์ โดยลายต่างๆที่เป็นที่นิยม เช่น ลายนรสิงห์ ลายพุ่มข้าวบิณฑ์ ลายก้านขด ลายกนก ลายบัวเจ็ดสี ลายพุ่มข้าวบิณฑ์ ลายเบญจมาศ เป็นต้น โดยลวดลายเหล่านี้สะท้อนถึงความเป็นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม วิถีชีวิต และภูมิปัญญาของคนไทยได้เป็นอย่างดี

ธุรกิจที่เกี่ยวกับการผลิตเครื่องเบญจรงค์ในประเทศไทยนั้น โดยส่วนมากผู้ประกอบการจะเป็นวิสาหกิจชุมชน และดำเนินธุรกิจกันในครัวเรือน

ประวัติความเป็นมาของเครื่องเบญจรงค์

ไม่มีหลักฐานที่แน่ชัดว่าเครื่องถ้วยชามเบญจรงค์นั้นมีการผลิตขึ้นครั้งแรกที่ไหนและเมื่อไหร่ แต่มีการขุดค้นพบที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา และได้นำมาเปรียบเทียบกับเครื่องถ้วยของจีน โดยที่เครื่องถ้วยชามเบญจรงค์บางชิ้นที่ได้ขุดพบยังมีเครื่องหมายบอกรัชกาลด้วย จึงมีการสันนิษฐานว่าน่าจะมีการผลิตขึ้นตั้งแต่สมัยอยุธยา โดยที่ช่างคนไทยจะเป็นคนลงลวดลายต่างๆแล้วทำการส่งไปผลิตที่ประเทศจีน จึงถือได้ว่าเป็นผลงานระหว่างช่างคนไทยและช่างคนจีนผสมผสานกันออกมาเป็นเครื่องถ้วยชามเบญจรงค์ที่มีลวดลายสวยงาม

การทำเครื่องเบญจรงค์ระหว่างช่างคนไทยและช่างคนจีน สืบทอดกันมาตลอดตั้งแต่สมัยอยุธยาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์และสืบทอดภูมิปัญญาทางด้านนี้กันเรื่อยมาจวบจนถึงปัจจุบัน

ภาชนะที่นิยมทำลายเบญจรงค์

สำหรับภาชนะที่นิยมนำมาทำลายเบญจรงค์ เช่น ชุดกาแฟ โถ จาน ชาม ชุดถ้วยชา กาน้ำ ฯลฯ ในสมัยก่อนนั้นเครื่องเบญจรงค์จะใช้ในวัง ใช้ในบ้านของขุนนาง ต่อมาได้รับความนิยมจากคนทั่วไป นิยมให้เป็นของขวัญในงานสำคัญต่างๆ หรือใช้ในการตกแต่งบ้านเพื่อเพิ่มความสวยงามและความหรูหราก็ได้

ด้วยลวดลายต่างๆที่มีความงดงามและเป็นเอกลักษณ์ที่บ่งบอกถึงวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของคนไทยได้เป็นอย่างดี เครื่องเบญจรงค์จึงนิยมนำมามอบเป็นของขวัญหรือของที่ระลึกในโอกาสสำคัญต่างๆ นอกจากนี้ก็ยังเป็นที่ชื่นชอบของนักสะสมอีกด้วย